ORDU BOZTEPE NİZAMETTİN: ORDUDA : ATATÜRKÜN VE MUSTAFA İSMET İNÖNÜNÜN ORDUMUZU ZİYARETİ SALİH PAŞA

T.C. CUMHURBAŞKANLARININ ORDU ZİYARETLERİ

Cumhuriyet Yönetiminden sonra bir çok Cumhurbaşkanları ilimizi ziyaret etmişlerdir.

İlimizi ilk ziyaret eden ATATÜRK’ün de yakın dostu olan Dahiliye Vekili Ali Fethi Okyar Bey 13 Mart 1922 de ziyaret etmişlerdir. Giresun’dan gelip İki gün ziyarette kalıp eğitim kurumlarını, belediyeyi, Müdafa-i Hukuk-u Milliye Dairesi’ni, tüccarları, esnafı, halkı, Osmanlı Bankası şubesini, Ticaret odasını, Fındık kırma fabrikalarını ziyaret etmişlerdir ve Samsuna hareket etmişlerdir.

Dahiliye Vekili Ali Fethi Okyar Bey 13 Mart 1922 de Ordu ziyareti ; Orduluların Milli Mücadelenin kazanılacağı yönündeki umutlarını artırmıştır.

1--

Türkiye Cumhuriyeti Devletinin kurucusu ve 1. Cumhurbaşkanı Mustafa kemal ATATÜRK 24 Eylül 1924 günü “Hamidiye Kruvazörü” ile Ordu’ya gelmişlerdir. İlk olarak Ordu Belediyesi ve Cumhuriyet Halk Fırkasını ziyaret etmişlerdir. Oradan vilayete gitmişler Ordu İlinin sorunlarını dinlemişler il valisinden Millet düzünün bataklıktan kurtulmasını istemiştir. Vilayetten sonra Ordu İdman Yurdun Spor Kulübünü ziyaret edip defterine hatıra yazmıştır. Ünlü sözünü burada söylemiştir. ”İdmanının bedeni olması kadar fikri olmasına dikkati celbederim”

Buradan “Gençlik Yükselme birliği” ne de ziyarette bulunup “ihtiyat zabiti kulübü” ne uğrayıp iskelede Ordu İline Hitaben bilinen konuşmayı yaparak ayrılmışlardır.

MUSTAFA KEMAL VE MUSTAFA İSMET İNÖNÜ ‘ NÜN İN YAVERİ

CELALETTİN ÜNER ( 1888---1945 ) KİMDİR

1888 Edirne doğumlu olup , 1910 yılında harp akademisini teğmen olarak bitirmiştir.

1929 yılında Mustafa Kemal ATATÜRK’ÜN yaveri olmuştur. Yaverlik Atamızın ölümüne kadar devam etmiştir.

Mustafa Kemal ATATÜRK ölünce İkinci Cumhurbaşkanımız Mustafa İsmet İNÖNÜ’nün yaverliğine başlamıştır. Bu görevini de emekliliğine kadar yerine getirmiştir.

1945 yılında emekliye ayrıldıktan sonar Samsun İline yerleşmiştir.

1945 yılında Orduda bulunan kız kardeşini ziyarete geldi.Ordu’ o yıllarda sıtma çok salgındı ve ölümlere yol açabilmekteydi. Celalettin ÜNER sıtma hastalığına tutuldu. İstanbul’dan askeri uçakla sıtma ilacı kinin geldiyse de hastaya yetişemedi.

Celalettin Üner Bey ordu şehir mezarlığına ( bugünkü çakalçıkmaz mezarlığı ) defnedildi.

Celalettin ÜNER’ in mezarı yıllarca unutuldu ve bakımsız , ziyaretsiz kaldı. Ordu belediye Başkanı Kazım TÜRKMEN bu mezarı düzenletti ve mezartaşına İsmini ; doğum tarihini ve ölüm tarihini işletti.

Bu ülkeye çok faydaları olan değerli komutana küçükte olsa bir görev ve saygı yerine getirilmiş olmuştur.

Unutmayalım bir devlet tarihi ve değerli kişileri ile yaşar

2--

Atatürk’ün Ordu ziyaretinden 23 yıl sonra 2. Cumhurbaşkanımız Mustafa İsmet İnönü ; İlimizi 24 Eylül 1947 de eşi Mevhibe İnönü ile ziyaret etmişlerdir. Saat 13 te ordu açıklarında demirleyen Savarona Yatından bir motorla sahile gelen misafirler şehrin idarecileri ve halk tarafından karşılandılar. İlk olarak yeni yapılan Merkez Orta okulunu, Erkek Sanat okulunu ve halk evi binasını incelemişler ; akabinde vilayeti ziyaret etmişler sorunları dinlemişler ve halka konuşmuş , ilçelerden gelen heyetlerle görüşmüşlerdir. Savarona Yatına geri dönerek İlimizden ayrılmışlardır.
Ayrıca kendini Ordulu Sayan CEMAL GÜRSEL ; ORDU' ya gelemese de 24.11.1965 yılında Ankara ya ziyaretine giden Ordu valisine ( Mustafa Karaer ) ve heyetine büyük alaka göstermiş. Ordu Boztepe Yolunun yapılıp yapılmadığını sormuş. Kendisinin her zaman yardımcı olacağını ifade etmiştir. Ancak Ömrü yetmediği için ( 14.9.1966) Orduyu ziyaret edememişlerdir.
( Cemal Gürsel 1,5 yaşından 14 yaşına kadar Ordu da yaşamış, okula başlamış, Erzincan İlinde devam etmiş devamında Kuleli Askeri Lisesine başlamıştır. Bu yüzden kendini Ordulu saymıştır.

Mustafa İsmet İNÖNÜ’ nün ziyaretinden 19 yıl sonra ilimizi ziyaret eden, Cumhuriyetimizin 4. Cumhurbaşkanı olan Cevdet SUNAY’ dır. 20 Haziran 1966 da kalabalık araçla saat: 19.00 da gelmişlerdir. Hemen Halk Eğitim Merkezine gitmiş Brifinge katılmış yetkililerle görüşmüştür. Orduyu ziyaret etmekten memnun olduğunu belirtmiştir. Gece soya fabrikası tesislerinde kalmış, 21 Hziran 1966 da Ordu’dan ayrılmıştır.

4--

Cevdet Sunay’ın ardından 9 yıl sonra İlimizi Fahri Korutürk 14 Ağustos 1975 günü ziyaret etmişlerdir. Kendisine Vali tarafından sunum yapılarak ordunun sorunları anlatılmaya çalışılmıştır. Halk Eğitim Merkezinde konuşma yapmış Kıbrıs konusu işlenmiştir. Valilikçe Cumhurbaşkanına ;Dere yolu, Liman, Havaalanı, yüksekokul, Merkez Bankası, ssk şubesi gibi istekleri içeren rapor sunulmuştur. Orsan’ı da ziyaret eden cumhurbaşkanı Giresuna hareket etmiştir.

Fahri Korutürk’ün ardından 7 yıl sonra Cumhuriyetimizin 7. Cumhurbaşkanı olan Kenan EVREN 21 Kasım 1982 günü Ordu İlimizi ziyaret etmiştir. Kena Evren Ordu’ya Milli Güvenlik Konseyi üyeleri ile beraber gelmişti. Vali ve aynı zamanda belediye başkanı Nermi Alyanak tarafından karşılanmıştır. Belediye balkonundan halka konuşma yapmış gündemdeki konulara, Anayasaya, ülke bütünlüğüne değinmiş ve huzurevini, Erkek Sanat Okulu , öğrenci yurdunu, ziyaret etmişler ve helikopterle samsuna hareket etmişlerdir

Türkiye Cumhuriyeti Devletinin 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül 22 Kasım 2013 günü Ordu İlimizi ziyaret ederek çeşitli inceleme ve ziyaretlerde bulunmuşlardır. Bu ziyaret 6. Cumhurbaşkanı ziyaretidir. Abdullah Gül ziyaretlerinde Valiliği, Belediyeyi, Havaalanı inşaatını, üniversiteyi, ve bazı kurumları ziyaret etmişler , Boztepe’ye çıkıp gezmişler Ordunun güzelliğine ve yapılması gerekenlere sorunlara değinmişlerdir. 23 Kasımda Ordudan memnun olduklarını ifade ederek ayrılmışlardır.

ATATÜRKÜN ORDUYA GELİŞİ HİKAYESİ

Atatürk Cumhuriyetten sonra Yurt gezisine çıkmıştı. Karadeniz gezisinde Erzurumda Deprem olduğu duyulmuş Atatürk Karadeniz gezisini kısa kesmek zorunda kalmıştır. Gittiği yerlerde yarım gün yarım gün kalabiliştir. 15 Eyülde Rizeden başlayan gezi 19 Eylülde Ordudan Samsuna Hareketle son bulmuştur. Atatürk 19 eylül öğleden önce Giresun ziyaretindeydi.

Orduya 19 Eylül 1924 günün saat 15.00 Hamidiye Vapuru ile geldi. Vali Rıfat Vona, Faik Günady, Belediye Başkanı Yusuf Furtun ve beraberinde temsilciler Atatürk’ü gemide karşıladılar. Atatürkü 22 pare top atışı ile bir özel deniz aracıyla karaya çıkardılar. Halk bütük coşku içinde karşıladılar, ona reafkat ettiler. İlk olarak Belediyeye gidildi. Sorunlar hakkında bilgi alındıktan sonra Valiliğe gidildi. O sırada şimdiki akdınlar Pazarı sonra ki Millet düzü batak halde, etrafında düz yerlerde Ordu İdman Yurdu Spor kulübü var ve spor, maçlar yapardı. Atatürk buradan geçerken gençler dikkatini çeker ve bu bataklığın kurutulmasını Vali Beye işaret eder. Gençler Atanın yolunu keser ve illa Kulubü ziyaret etmesini isterler. Atatürk gençleri kırmaz , Kulüp defterine bir yazı yazmak ister ancak kulübün kalemi aksilik bu yazmaz. Mürekkep kurumuştur. Mustafa KEMAL Kendi kalemiyle yazmaya başlar. Gençler için bu daha şeref verici bir olaydı.

“ Ordu İdmanyurdu gençlerinin hepsinin varlıklarını hissettiren atak gençler olduğunu görüyorum. Buna memnunum ancak Sporun bedenle olduğu kadar zeka ile yapılması hususunda dikkatlerinize sunarım”

Sonra kurucularının öğretmen şehrin ileri gelenlerin kurduğu “Gençlik yükselme Birliği “ derneğini ziyaret etti. Ordunun ilkmektebi olan Keçiköy İlkmektebi baş muallimi ile tanıştı. Öğretmen Faik Öğretmenden İl mektep ve eğitim sorunları bilgilerini aldı. Bu mekteeb Keçiköy adı değilde Yeşil yurt adının verilmesin söyledi . nitekim kısa bir süre sonra Tabyabaşı denilen yerdeki okula Yeşilyurt ilkokulu adı verildi.

Son olarakta “ İhtiyat Zabitler “ derneğini ziyaret eder ve asker ve emeklilerin dertlerini dinler dertleşir. Yine sevgi gösterileri eşliğinde bindiği gemi ile Samsuna doğru yol alır.

KUVAYI MİLLİYECİ SALİH PAŞA VE ORDU VALİLİĞİ

İstanbui İl Emniyet Müdürü Salih KILIÇ

Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa, Mareşal Fevzi Paşayla ile yakinen mesai arkadaşlığı yapan kimseydi. Polis teşkilatı araştırmaları için Bükreş, Budapeşteye ve İsmet Paşayla Belgrad, Londraya gitmiştir.

Atatürk öldüğünde yanındaydı. Atatürk ölünce naaşı ziyaret açıldı. Ziyaret o kadar yoğundu ki asayiş zorlanıyordu. Öyle ki dakikada 186 kişi ölçülmüştü. 17 Kasım 1938 günü bu sayı 250 yi bulmuştu. O gece kapıda bekleyip içeri giremeyen 50000 kişinin olduğu ve Taksim Atatürk Anıtına çiçek bıraktığı ilan edilmişti. Bu günden sonra 100 000 kişinin saraya hücum etmesinde Büyük izdiham oldu ve 11 kişi boğularak öldüğü ve 40 tan fazla kişinin yaralandığı tespiti yapıldı. Trajik olay akşam 10 da meydana gelmiş, Savcı Hikmet ONAT bir saat sonra 11 de olay yerine gelmiştir. Savcı olayın görevli memurların görevlerinin yapılamamasından kaynaklandığına karar verdi. Mahkemelerde Salih Kılıç ile Kamuran CUHRUK birbirlerini suçladılar. Mahkeme tüm herkesin görevlerini layıkı ile yapamadıklarını beyan etti, hepsinin men-i muhakemesine karar verir.

Kocaelinde yapılan mahkemelerde O dönemin 6. Şube Müdürü Faik EBRAK şahit olarak dinlendi. Şahitliğinde Adı geçen yöneticilerin asayiş sağlamada kusurları olmadıkları yönünde ifade ettiler.

İstanbul Valisi Muhittin ÜSTÜNDAĞ Valilikten alınır.

İstanbul Emniyet Müdürü Yardımcısı Kamuran CUHRUK Emniyet Genel Müdürlüğüne,,

İstanbul Emniyet Müdürü; Salih KILIÇ 29 Kasım 1938 de Süreyya YURDAKUL ‘un yerine Çorum Valiliğine atandı 3 yıl görev yaptıktan sonra , Sinop Valiliğine (1941—1946 ) görevlendirildi. Buradan 1946 yılında Kırklareli Valiliğinde Kamuran CUHRUK tan boşalan Kırklareli Valiliğine başladı. 18 Haziran 1948 tarihinde Ordu Valiliğine tayin yazısı gelir. Bir süre İstanbulda dinlenir ve Orduya gelir ; Ordu Valisi Cemal GÖNENÇ ten görevi devralır. Kamuran CUHRUK tekrar Urfadan Kırklareli Valiliğine geri döner.

Ordu Valisi Saip OKAY 1 OCAK 1947 de görevden emekli olmuştu. 19 Şubat 1947 de Cemal GÖNENÇ gelmişti. Bu Vali Ordunun yol ve içme suyu ile ilgilenmişti. 21 Haziran 1948 de ayrılmıştı.

19 Haziran 1948 tarihinde Salih Kılıç Ordu Valisi olarak atanır.

22 Temmuz 1948 de Hemamderesi taşar. Orduda ölümler olur.

Devlet Hastanesi yapım iş devam eder. Koçboynoz Yolu yapımı devam eder.

Verem Hastalığı ile savaşa devam edilir. Kuraklık la sorunlar yaşanır. Soya ekimi teşvik edilir. Elektrik jenaratörü arızaları devam eder.

Melet taşması ve Melet Köprüsü yıkılır.

1950 seçimleri yaklaşırken Bir takım siyasilerin tartışmaları başlar. Özellikle Demokrat partili Feyzi BOZTEPE , Hasan Erzurumluoğlu ile Vali arasında sürtüşme başlar. 14 Mayıs 1950 de Demokrat parti kazanınca Vali görev yeri değişime uğrar. DP Hükümeti kurduktan 22 gün sonra Fevzi KILIÇ emekliliğe sevk edilmiştir. Yerine Rebii KARATEKİN Ordu Valisi olmuştur.

Yurt genelinde % 89,30 katılım ile yapılan Bu seçim sonucunda CHP 6, DP 2 MV kazanır. Toplam seçmen: 8905743 oy kullanan : 7953185 %55 Oy oranı ile DP Türkiye çapında 417 MV kazanmıştır. CHP İse % 39,59 ile 66 MV elde edebilmiştir.

Bu seçimde DP Açlık , yoksulluk temasını işlemiştir. Başarılıda olmuştur. Keza ikinci Dünya Savaşında Halkın durumu Tüm dünyada olduğu gibi Türkiyedede ekonomik sıkıntılara sebebiyet veriyordu. 6 yıl süren savaş süresi ekonomileri altüst etmişti,

Ordu Milletvekillerinden;

Rafet AKSOY (ünye 1311 doğ ) 68884 oy

Zeki Mesut SEZER (İstanbul 1894 ) 63092 oy

Yusuf Ziya ORTAÇ (İstanbul 1310 ) 62968 oy,

Naşit FIRAT (Kemaliye 1311 )62161 oy,

Atıf TOPALOĞLU (Fatsa 1329 ) 61727 oy,

Feyzi BOZTEEP ( Ordu 1325 ) 61636 oy

Hüsnü AKYOL (Ordu 1316 ) 61212 oy,

Salih Kılıç Kurtuluş savaşı Kahramanlarıyla sıkı ilişkileri vardı. Fevzi Paşa tutuklanmak istenilince Salih Paşa onu Anadoluya kaçırmış bu yüzden idamı istenmiş kişi idi. Alemdağ da Remzi Beyle buluşmuş . Damat Ferit Paşa Hükümetinin adamları Kuvayı Milliyeci avcılığına çıkmış oldukları haberini alırlar. Burada Mustafa Kemalin arkasında yer almaları gerektiği kararını alırlar. Ertesi günü Fevzi Paşa, Salih Bey ve Yardımcısı Mustafa Paşaya idam fermanı çıkar.

Salih paşanın asıl görevinin yanında Anadolu sahil kentlerinden elde edilen silah ve cephanenin Anadoluya sevkiyatının güvenliğini sağlamaktı.Salih paşa vatan için ölümü göze almış Kuvayı Milliyeciydi. Kaderde siyaset uğruna hedef alınmış Valiliği elinden alınmakta varmış. Ama adı Kuvacı olarak tarihe geçmiştir.

MÜBADİLLER OLAYI

Cumhuriyetten sonra Yunanlılarla Mübadele anlaşması yapıldı. Bu anlaşma ile İstanbuldaki ve yurdun değişik yerlerinde bulunan rumların , Yunanistandaki Müslüman Türklerin karşılıklı değişimi öngörülüyordu. Orduya Drama ve Kavala bölgelerindeki Türklerin zorunlu gelmesi kararlaştırılmıştı. Bunun için “Mübadele-i Ahali İmdadı Sıhhıye heyetleri “ Ordudaki başkanı Şükrü Deniz Beydi. Orduya ayrılan Muhacirler Ordu Fatsa, Ünyeye paylaştırıldı. Gelenler önce devlet kurumlarına camilere misafirhaneler sonra Rumlardan kalan evlere ve satın alınan yerlere yerleştirildiler.Orduya gelenelr özellikle Düz Mahalleye iskan edildiler. Ergelenler, sağlamlar, üzaydınlar, Erdoğanlar, Onbaşıoğulları gibi sülaleler ….

Gelen göçmenler sanatçı, üretken, zanaatkar, terzi, vs becerikli olduklarından kısa sürede Şehre intibak edebildiler. Ordu sosyalleşmede hızlıa gelişti.Tüccar, kasap, terzi, esnaflar .. şehre renk geldi.

EN BÜYÜK BAYRAMIMIZ ŞEHRİMİZDE COŞKU İLE KUTLANMAKTADIR.

İLK HEYECAN HİÇ BİTMEZ