ORDU BOZTEPE NİZAMETTİN: ORDU MUSTAFA KEMAL ATATÜRK VE MUSTAFA İSMET İNÖNÜ NÜN KARADENİZ GEZİLERİ ESKİ ORDU RESİMLERİ

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK VE MUSTAFA İSMET İNÖNÜ NÜN KARADENİZ GEZİLERİ HATIRALAR

Atatürk Cumhuriyetten sonra 12 EYLÜL 1924 Karadeniz gezisine çıkmıştı. Karadeniz gezisinde Erzurumda Deprem olduğu duyulmuş Atatürk Karadeniz gezisini kısa kesmek zorunda kalmıştır. Gittiği yerlerde yarım gün yarım gün kalabiliştir. 15 Eyülde Rizeden başlayan gezi 19 Eylülde Ordudan Samsuna Hareketle son bulmuştur. ATATÜRK 19 mayıs 1919 da Kurtuluş savaşını başlattığı Samsuna 5 sene sonra tekrar Cumhurbaşkanı olarak geliyordu.

Mustafa Kemal 12 Eylülde Hamidiye kruvazörü ile Peyk-i Şevket torpidosu ile Mudanyadan başlattığı gezi dolayısıyla 17 Eylülde Rize açıklarında görülür.

Mustafa Kemal Rizeye gelince halk coşkulu idi. Kurbanlar kesilmiş Yaşa Varol sesleri ortalığı inletiyordu. Mustafa Kemalde Merhaba asker, Merhaba arkadaşlar diyerek Rize İdmanyurdu bandosu eşliğinde Belediyeye doğru ilerliyordu. Rus işgalinde saklanan devlet defterlerini sordu. Hükümet Binasının deposunda saklanan yıpranmış defterleri inceledi. Kendi adı verilen Mustafa Kemal Caddesinin Cumhuriyet Caddesi olmasını istedi. Böylece Cumhuriyet aşığı olduğunu perçinlemiş oluyordu.

Belediye Binasında bilgiler aldıktan sonra Mataracı Mehmet Efendi Konağına çekilip dinlendi. Mataracı Mehmet Efendi Rusyada aldığı bir kalpağı Mustafa Kemale hediye etti. Mustafa kemal bu kalpakla çektirdiği bir resmi imzalayarak Rize Kuvayı Milli Reisi Mataracı Mehmet efendiye gönderir. Latife Hanıma da Rizeli kadınlar ayrı ilgi göstermişlerdir. Gülcemal Vapuruda Mustafa Kemale bir müddet eşlik etmiştir.

18 Eylülde Trabzonda Erzurum heyetini kabul eder. Erzurumda deprem olmuş büyük zayiat olmuştu. Erzurum Heyetine uygun en kısa zamanda Erzuruma uğrayacağını ifade etmiştir. Yine Köşkte Giresun heyetinide Akifzade Fahri Bey takdim etmiş Mustafa Kemal de kabul etmiştir. Giresuna ziyaret sözünü almışlardır. Mustafa Kemal beni fazla bekletmeyecekseniz gelirim diyerek latife yollu konuşmasına Giresun Heyetide “Gelmek sizden göndermek bizden” diye aynı latifeyle karşılık vermişlerdir.

ATATÜRKÜN ORDUYA GELİŞİ TASVİRİ

İSMET PAŞA 1935 yılında Orduyu ziyaret eden;

Mustafa İsmet İNÖNÜ ; 24 Eylül 1947 günü beraberinde eşi, Savarona Yatıyla Orduya geldi. Çeşitli kurumları ziyaret etti Eşi Mevhibe İnönü ile denizde geldiği Savarona gemisinde bir gece yatıya kalıp ertesi gün gittiler. İsmet Paşa çok kalabalık candan karşılamayla karşılandı. Her yerde şenlikler yapıldı , Yaşa Varol sesleri , alkışlar la gezi boyu tezahüratla dinmedi. İsmet Bey de herkesin hal hatırın soruyor, ellerini samimiyetle sıkıyor, nasılsın diyordu. Yeni kurulan DP Teşkilatı ve üyeleri de İsmet paşayı sıcak karşılamış ve halkta menuniyet ( işte birlik beraberlik, işte dayanışma) yaratmış coşku hayli fazlaydı.

Bu tarihten bir ay kadar sonra Giresun Bulancak gezisi devam eden DP lideri TARI adlı Vapurla 28 Ekim 1947 günü Orduya uğradı. 19 Eylül Meydanında 1000 kişi kadar kişiye hitap edip kurumları gezdi.

Ordulular 1930 larda gelen her devlet büyüğünden ve yayınlanan rapor iletimlerinde Lise isteklerini dile getirmişlerdir. Ancak o günkü şartlarda hep söz verilmiş istekler yerine getirilememiştir. 1933 yılına gelindiğinde 10. Yıl kutlamalarda bir ortaokul Liseye çevrilmesi gündeme geldiysede Alt yapı( Öğretmen ihtiyacı, ulaşım, araç gereç , maddiyat ) olamadı. Her istekte Giresunda hem lise , hem ticaret liesi vs var diye hayıflansa da Zamanın MEB Olsa ne olacak alt yapı yok, okullar verimsiz , derde çare olmadıktan sonra diyerek Ama söz Bundan sonra İlk yapılacak Lise Orduya olacak Ordu Lisesi olacak diye söz alındı.

Bir müddet sonra Başbakan Hasan Saka memleketi Trabzona giderken Orduya uğrar. Bu durumu öğrenen Ordu Halkı Ali Rız Gürsoyun teşvikiyle ellerinde pankartlar “ Lisemizi İstiyoruz “ Hasan saka nın gemisinin etrafını sararlar. Etraf Kayık, motor, taka sarar. Bu durum karşısında Hasan Saka bey MEB Şemsettin Sireri yerinde incelemek için Orduya görevlendirir. Bakan Şemsettin Sireri Orduya gelince yine Lisemizi isteriz pankartlarla , isteklerle, ileri gelenlerin Eğitim raporlarıyla karşılanır. MEB olanları değerlendirerek Orduya özel bir Lisenin açılabileceğini ve kendilerinin yapacakları ile Orduluların yapabilecekleri tartışılır vr bir karar alınır. Kararda Halkın yardımları ile Bir özel Lisenin Şimdiki 19 Eylül Ortaokulunun Liseye çevrilmesi kararı alınır. Ahmet Cemal Mağden, Ali Rıza Gürsoy gibi iş adamlarıyla dernek kurulur. Halktan 25000 lira gibi bir para toplanır, Kurucu öğretmen olarak Trabzon Lisesinden Matematik Öğretmeni Can Akbulut geirilir. Okula ders verebilecek öğretmenler bulunur, kimya ve fizik öğretmeni başka illerden temin edilerek Lise açılır. 17 Kasım 1947 yılında açılan çiçeği burnunda Özel Ordu Lisesi Çokta başarılı olur.

342000 nüfuslu “ Ordunun irfan Ordusunun göğü olan Okul “ Ordu Lisesi

MEB endişeleri artık bitmiştir. Artık Devlet okulu olma çalışmalarına gidilecekti.

Ancak bir süre sonunda şemsettin Sirer bakanlıktan ayrılır. Yusuf Ziya Ortaç yeni bakan Tahsin Banguoğlunu sıkıştırı. Nihayet Banguoğlu Ordu Lisesinin resmileştirilmesini kabul eder, onaylar. Bu durum Orduda sevinç yaratır. Can Akbulut Müdür olur. Artık 1928 yılında kapatılan Ordu İdadisi,nin yerini Ordu Lisesi almıştır.

CUMHURİYETİMİZİN KURCULARI

MİLLET DÜZÜ VE ARKADA

ORDU VİLAYET BİNASI

HAMİDİYE CAMİİ

SOL TARAF SELİMİYE MAHALLESİ

HAMİDİYE CAMİİ ARKASINDA ASKERLİK ŞUBESİ

Attaürk gelince burayı ziyaret etmiş bu Millet düzünde sporcularla tanışmış kısa bir konuşma yapmıştır.

"ben sporcunun zeki akıllı ve ahlaklısını severim" sözünü söyleyerek veda ederek... spora verdiği önemi vurgulamış gençlere teşekkür etmiştir.,

ORDU MİLLET DÜZÜ

MİLLET DÜZÜNDE BİR FUTBOL MAÇI

ATATÜRKÜN ORDUYA GELİŞİNDE GENÇLERE, BURAYI DÜZENLEYİN DÜZENLEYİN DEMESİYLE...

ORDULU GENÇLER TARAFNDAN DOLDURULAARK BİR SAHA EDİLMİŞTİR. ADINA DA

MİLLET DÜZÜ ADI VERİLMİŞTİR.

BUNDAN BÖYLE ÇOK AMAÇLI MEYDAN OLARAK KULLANILMIŞTIR.

1924 YILLAR

ORDU YOLCU İSKELESİ

Hükümet Konağı, belediye binası, Halk fırkasını ve askerleri de ziyaret ederek Giresuna doğru yola çıkılmıştır.

19 Eylül Cuma günü Saat 9 da Hamidiye Kruvazörü Giresun açıklarındaydı. Giresun Belediye Başkanı Hasan Vehbi Güvenç başkanlığında içinde Topal Osmanın oğlununda bulunduğu Giresun heyeti kruvazöre Atatürke hoş geldiniz demek,için çıktı . Saat 10 gibi heyet iskelede karaya çıktı. Atatürk şık elbisesi elinde bastonuyla kıyıda bulunan askerleri halkı selamladı. Yaşa büyük Halaskar sesleri , alkışlar, sevgi gösterileri ile Belediyeye yürürken herkesle tek tek ilgilendi. Belediye Başkanından ilk bilgileri aldıktan sonra gelen heyetlerle valilik binasında görüşeceğini söyledi İlk olarak Halk Fırkasını ziyaret etti. Hükümet Konağına giderken Topal Osmanın Konağının önünden geçerken bir vatandaş Topal Osmanın Konağı diye seslendi. Mustafa Kemal “Cumhuriyetin Banisi Osman Ağanın evi” Diyerek devlet adamlığı vasfını bir kez daha göstermiştir.

Biraz daha gidince Bilgi Yurdu Gençlik binasının önünde gençlerin elinde Paşa dur pankartları ile karşılaşır. Gençler kendilerini de dinlemelerini isterler. Genler adına ateşli, çok duygulu konuşmayı Dr Necdet Memduh Otoman Bey yaparlar. Mustafa Kemal konuşmadan çok etkilenir. Mustafa Kemalde bilinen o meşhur konuşmasını burada yapar.

“ Ey Genç !

Bütün memleketin gençliğine tercüman olan kıymettar genç………

Kıymettar gençlerin sözlerinden memnun oldum. Hakikatın ifadesi olan Giresun Gençliğini tebrik ederim. Afyonkarahisarda, Dumlupınarda, sizin uşaklarda vardı. Bundan dolayı müsterih ve memnun olabilirsiniz. Memleket bu sözleri söyleyen gençlikle iftihar edecektir. Bu memleketin gençliği hakkımda pek büyük teveccüh gösterdi. Bu kadarına layık olduğumu bilmiyordum. ( Alkışlar yaşa sesleri )

Arkadaşlar;

Bu memleketi ve Milleti asırlardır berbat edenler çoktan ölmüştür. Bütün gençlik buna iman etmelidir. Bizim kanımız akmadıkça bunlar bir daha avdet etmeyecektir. “

Atatürk 19 eylül öğleden önce Giresun ziyaretindeydi.

Orduya 19 Eylül 1924 günün saat 15.00 Hamidiye Vapuru ile geldi. Vali Rıfat Vona, Faik Günday, Belediye Başkanı Yusuf Furtun ve beraberinde temsilciler Atatürk’ü gemide karşıladılar. Atatürkü 22 pare top atışı ile bir özel deniz aracıyla karaya çıkardılar. Halk bütük coşku içinde karşıladılar, ona refakat ettiler. İlk olarak Belediyeye gidildi. Sorunlar hakkında bilgi alındıktan sonra Valiliğe gidildi. O sırada şimdiki kadınlar Pazarı sonra ki Millet düzü batak halde, etrafında düz yerlerde Ordu İdman Yurdu Spor kulübü var ve spor, maçlar yapardı. Atatürk buradan geçerken gençler dikkatini çeker ve bu bataklığın kurutulmasını Vali Beye işaret eder. Gençler Atanın yolunu keser ve illa Kulubü ziyaret etmesini isterler. Atatürk gençleri kırmaz , Kulüp defterine bir yazı yazmak ister ancak kulübün kalemi aksilik bu yazmaz. Mürekkep kurumuştur. Mustafa KEMAL Kendi kalemiyle yazmaya başlar. Gençler için bu daha şeref verici bir olaydı.

“ Ordu İdmanyurdu gençlerinin hepsinin varlıklarını hissettiren atak gençler olduğunu görüyorum. Buna memnunum ancak Sporun bedenle olduğu kadar zeka ile yapılması hususunda dikkatlerinize sunarım”

Sonra kurucularının öğretmen şehrin ileri gelenlerin kurduğu “Gençlik yükselme Birliği “ derneğini ziyaret etti. Ordunun ilkmektebi olan Keçiköy İlkmektebi baş muallimi ile tanıştı. Öğretmen Faik Öğretmenden İl mektep ve eğitim sorunları bilgilerini aldı. Bu mekteeb Keçiköy adı değilde Yeşil yurt adının verilmesin söyledi . nitekim kısa bir süre sonra Tabyabaşı denilen yerdeki okula Yeşilyurt ilkokulu adı verildi.

Son olarakta “ İhtiyat Zabitler “ derneğini ziyaret eder ve asker ve emeklilerin dertlerini dinler dertleşir. Yine sevgi gösterileri eşliğinde bindiği gemi ile Samsuna doğru yol alır.

19 Eylül günü öğleden sonra Samsuna hareket eden Hamidiye kruvazörü ile Peyk-i Şevket torpidosu 20 eylül sabahı 6 da Samsuna vardı. Halk tüm Karadenizde olduğu gibi coşkulu idi. 12 Eylülünde Mudanyadan başlayan Karadeniz gezisinin son şehriydi. Bu son günü olması dolayısıyla Hamidiye Gemisinin şeref defterini eşi Latife Hanımla birlikte ayrı ayrı yazıp imzaladılar. İşte 19 mayıs 1919 da Kurtuluş savaşını başlattığı Samsuna 5 yıl sonrasında yine gelmişti. Halk sevgi ve minnet duygulu, coşkulu hareketlerle her yerde idi. Her yer ışıklandırılmıştı. Yaşa varol sesleri çın çın ötüyordu. Belediyeyi ziyaret ettikten sonra dinlenmek üzere Şahinzade Remzi Beyin Konağına çekilir. Ertesi gün 21 eylülde Samsun Çarşamba demiryolunun temel atma törenine katılır. Bu bir Türk Firmasının yapacağı ilk işti. Gurur verici bir olaydı. Bu temel atma töreninde Mustafa Kemal ve firma yöneticisi Nemlizade Galip Bey birer konuşma yaparlar.